Ukupna javna zaduženost BiH na kraju devetog mjeseca prošle godine iznosila je oko 11,5 milijardi maraka, što je za 2,6 odsto manje nego u istom periodu godinu ranije, proizilazi iz službene informacije koju je usvojilo Vijeće ministara BiH.
Ovo su posljednji podaci Ministarstva finansija i trezora BiH u kojem kažu da se oko 70 odsto duga odnosi na spoljni dug, a ostatak na unutrašnji dug, prenosi Blic, pozivajući se na službenu informaciju.
Stanje spoljnog duga iznosilo je oko osam milijardi maraka. U poređenju sa istim periodom godinu ranije, došlo je do smanjenja za oko četiri odsto. Veliki dio kredita uzetih kod međunarodnih finansijskih institucija stižu na naplatu. Tako su dospjele obaveze po osnovu spoljnog duga uvećane za 27,1 odsto.
Tokom devet mjeseci prošle godine servisirano je oko 608 miliona maraka spoljnog duga. Za otplatu glavnice utrošeno je oko 552 miliona maraka, odnosno 32,9 odsto više, a za otplatu kamata 85 miliona KM (kao i godinu ranije).
Istovremeno je u devet mjeseci lani povučeno 315,5 miliona maraka kredita, što je za 42 odsto manje nego u istom periodu 2016. godine. Takođe, u devet mjeseci novcem poreskih obveznika je plaćeno oko dva miliona maraka troškova za odobrena, a neangažovana sredstva.
Stanje unutrašnjeg duga, a prema preliminarnim podacima Ministarstva finansija i trezora BiH, je iznosilo oko 3,5 milijardi KM i veći je za samo 0,3 odsto. Dug entiteta i Brčko distrikta porastao je za 1,1 odsto u odnosu na isti period godinu ranije, dug kantona u Federaciji BiH smanjen je za 4,2 odsto, dug gradova i opština je veći za 1,2 odsto, a dug fondova socijalne sigurnosti je smanjen za 8,2 odsto.
Najveći dio duga entitetskih vlada se odnosi na obaveze po osnovu dugoročnih obveznica, ali i obaveze po osnovu stare devizne štednje, ratnih potraživanja, koji čine 82 odsto ukupnog entitetskog duga. Dug kantona najvećim dijelom je u vidu obaveza prema bankama po osnovu kredita. Kod preostalih nosilaca unutrašnjeg duga jedini vid obaveza jesu obaveze bankama po osnovu kredita.
Obaveze po kreditima svih nivoa vlasti u BiH, fondova socijalne zaštite i javnih preduzeća, kao i obaveze po osnovu emitovanih hartija od vrijednosti, a prema podacima Centralne banke BiH, dostigle su 2,2 milijarde maraka. Zaduživanje opšte vlade kroz kredite komercijalnih banaka i emisije obveznica je na kraju devetog mjeseca viša za 2,3 odsto u odnosu na isti period 2016. godine.
Krediti opšte vlade bilježe smanjenje od 9,2 odsto, dok je zaduživanje kroz hartije od vrijednosti uvećano za 13,6 odsto. Do kraja maja prošle godine, zaduživanje kroz emisiju HOV bilo je karakteristično samo za entitetske vlade i opštine, a u maju je Kanton Sarajevo preko berze izršio aukciju obveznica.
– Bosna i Hercegovina je umjereno zadužena zemlja, što doprinosi njenoj fiskalnoj snazi i omogućava joj da, i pored ograničenog pristupa vanjskom finansiranju, može računati na dalju finansijsku podršku međunarodnih finansijskih institucija, navodi se pored ostalog u obrazloženju ocjene kreditnog rejtinga BiH, koju je izrekla Međunarodna agencija Moody's Investors Service.
BiH je i u apsolutnom i u relativnom smislu najmanje zadužena država na prostoru Balkana. Primjerice, javni dug Srbije premašio je 25 milijardi eura, (74 posto BDP-a), što će reći da je Srbija „po glavi stanovnika“ duplo zaduženija od BiH.
BiH još bolje stoji u usporedbi s Hrvatskom čiji je javni dug skoro tri puta veći od javnog duga BiH.
No, visina javnog duga i njegov udio u BDP-u samo je jedan fragment cijele slike. Da bi se cijela slika izoštrila, potrebno je pogledati strukturu javnog duga, uslove pod kojim je nastao i rokove dospijeća.
U tom pogledu, BiH stoji neuporedivo bolje i od Srbije i od Hrvatske. Naime, 83 posto javnog duga BiH čine dugoročni krediti s izrazito niskom kamatom od 0,8 do 1,7 posto. Riječ je uglavnom o povoljnim kreditima Svjetske banke, EBRD-a i EIB-a koje će BiH vraćati tokom narednih 20 i više godina.
Nasuprot tome, Hrvatska, a osobito Srbija, suočavaju se s izrazito nepovoljnom strukturom javnog duga, u kojem dominira novac prikupljen emisijom vrijednosnih papira s rokom otplate od 3-5 godina i izrazito visokom kamatom u rasponu od 5 do 6,5 posto. To znači da Srbija dvostruko veći kredit mora vratiti za tri puta kraće vrijeme i pri tome platiti kamatu koja je tri puta veća od kamate koju plaća BiH.
Izvor: SB
