Manji BiH entitet pod upitnim nazivom Republika Srpska je najvećim dijelom postao teret bosanskim Srbima, a tek onda bosanskim Hrvatima, Bošnjacima i drugima.
Evolucija suštinskog poimanja pojma „Republika Srpska“
Do Daytona su Bošnjaci, bosanski Hrvati i Srbi već osjetili „teret“ velikosrpskog pogroma od strane tadašnjih vlasti u Srbiji i paradržavama na teritoriji bivše Jugoslavije. Mnogi na žalost, pod zemljom, u masovnim grobnicama ili razbacani po svim stranama svijeta.
Nakon Daytona samoproglašeni entitet pod privremenom vlašću institucionalnog klana okupljenog oko SNSD-a uspostavio je represivni institucionalni režim koji sa Ustavom BiH nema puno zajedničkih tačaka.
Sam naziv je aktuelna vlast promovisala , ne kao „novi početak za sve u BiH“, nego kao negaciju drugih i drugačijih, odnosno, kao naziv koji delegira ekskluzivitet jednoj etničkoj grupi. Na terenu je provedeno bezbroj aktivnosti, a koji krše Ustav BiH. Odnos prema bosanskom jeziku i nazivima sa prefiksom „bosanski“, odnos prema institucijama BiH, prema migrantima, odnos prema odlukama Ustavnog Suda, provođenje referenduma, zabranjivanje simbola Bosne i Hercegovine, stvaranje neprijateljske atmosfere prema drugima i drugačijima, jednonacionalno zapošljavanje, posrbljavanje entitetskih institucija, protivustavno i antisekularno uvođenje vjerskih praznika u institucije. Te proglašavanje odgovornih za najveće ratne zločine za heroje, nazivanje ulica i javnih institucija po njima i na kraju pokušaj da se od Predsjedništva BiH napravi cirkus.
I upravo u tom segmentu je današnja vlast u tom entitetu napravila katastrofalan politički presedan:
Eliminišući od rata, pa do danas, sve ono što nije padalo pod skute „etničkog ekskluziviteta“, okrenulo je danas entitetski sistem protiv vlastitog etnosa, dakle, protiv bosanskih Srba.
Opozicija je proglašena „državnim“ neprijateljima, iako se ne radi o državi, a opozicionari su po zatvorima. Optužuju se za rušenje „ustavnog poretka“, iako nikome još nije jasno kojeg Ustava. Jer mogu rušiti samo Ustav Bosne i Hercegovine, a opet tužbe zbog toga podnose institucije države, a ne entiteta.
Dakle, same optužbe protiv opozicije i pokreta „Pravda za Davida“ su antiustavni akt i kršenje propisa i zakona Bosne i Hercegovine. Međutim, kako je ime „Republika Srpska“ od strane entitetskog režima definisano kao ekskluzivitet jednog BiH etnosa, onda svi gorenabrojani faktori padaju pod taj kontekst i predstavljaju „potvrđivanje“ tog nacionalističkog ekskluziviteta. Danas, jer nema drugih, represija je okrenuta prema bosanskim Srbima, jer etnički ekskluzivitet, a koji je „per default“ dio fašističke filozofije, te funkcioniše samo dok provodi represalije, ima mogućnost za preživljavanje samo ako „izmisli“ neprijatelje i urote stranaca tj. ako se okrene prema onim Srbima koji nisu „po mjeri“ tog režima.
Kontinuirano kršenje pravnog poretka BiH
Sve nabrojano i sve što je nastalo kao posljedica takvog političkog sistema je frapantno kršenje Ustava Bosne i Hercegovine, a na koji se obavezao i taj entitet. Režimsko oblikovanje javnosti, kroz nacionalističko-segregacijske pamflete, potpomognuto režimskim medijima i institucijama, te političkom podrškom od srbijanskog režima kao „ocem“ nacionalističke isključivosti i vjerskim službenicima koji još uvijek bivstvuju u vremenima Kosovske bitke, dovelo je do toga da pojam „Republika Srpska“ bude teritorijalna oznaka za dio Bosne i Hercegovine koji pripada samo jednom etnosu, a drugi tu nemaju šta da traže.
U svijetu je puno primjera imena država ili regija koje imaju sličnu konotaciju, a najbolje je početi s Republikom Hrvatskom. Pojam Republika Hrvatska se uglavnom doživljava bez negativnih emocija, iako prisvojna imenica „Hrvatska“ može da se protumači kao „ekskluzivitet“ za Hrvate. Ali nije. Jer sa izuzetkom etničkog nacionalizma koji je klan okupljen oko HDZ BiH djelomično „injektirao“ u slične krugove i u Hrvatskoj, pojam Hrvatska se doživljava kao ime jedne države, otvorene za sve, a ne samo za jedan etnos.
Tu šansu je prokockao režim Milorada Dodika.
Republika Srpska je nakon Daytona dobila šansu da postane integrativni dio moderne, demokratske i multietničke države BiH, te time bi i percepcija pojma „Republika Srpska“ s vremenom dobila suštinu u javnosti, koja nije povezana samo sa masovnim grobnicama, mržnji prema drugima i drugačijima, diskriminaciji, nacionalističkim orgijama, aparthejdom i separatizmom na nacionalističkoj osnovi. Odnos prema žrtvama u Jasenovcu, a koje su služile režimu za promovisanje gorenabrojane destrukcije, te ponižavanje žrtava na strani najbrojnijeg narodu u BiH je pretvorio pojam institucija „Republika Srpska“ u simbol za mržnju, diskriminaciju i etnički ekskluzivitet. S tim procesom nemaju veze drugi politički centri, nego samo politički centri klana okupljenog oko SNSD-a i režima u Srbiji.
Najbolji primjer kako to izgleda na drugi način je primjer Njemačke. Njemačka je bila simbol negativnog, ali je ispravnom politikom i odnosom prema prošlosti, sadašnjosti i budućnosti postala simbol demokratije, ljudskih prava i prosperiteta.
Uloga OHR-a i Međunarodne zajednice
Nije samo SNSD-ov režim i logistika režima u Srbiji odgovorna za protivustavno nacionalističko prisvajanje teritorije BiH, nego i Međunarodna zajednica, koja je svojim djelovanjem davala dodatnu motivaciju takvim političkim opcijama da i dalje idu putem destrukcije, rušenja ustavnog poretka i nacionalističkog divljanja. Čak šta više, OHR na čelu sa Valentinom Inzkom je svojim saopštenjima „imao uticaj“ samo na legalističke (probosanske) politike u BiH, a koje su naivno njegovo „djelovanje“ posmatrali kao „zaštitu“ države i građana BiH, te „otupljivali“ ionako slabe političke ofanzive protiv destrukcije. A što je dovelo do nesmetanog jačanja antiustavnog teritorijalnog ekskluziviteta u BiH. Drugim riječima, OHR i dio Evropske Unije, a zadnjih godina i administracija SAD su dali (ne)namjerno „odriješene“ ruke feudalnom nacionalizmu, pogotovu na područjima koje kontroliše SNSD i HDZ BiH.
Tako da je pojam „Republika Srpska“ ili pokušaj reanimacije „Herceg-Bosne“ dobio suštinsko značenje etničkog ekskluziviteta, a ne naziva za neku regiju, entitet jedne države, a čiji zakoni vrijede za sve, na bilo kojoj teritoriji te države.
U tom kontekstu inicijativa SDA ima jedno značenje „preispitivanja“ aktuelnog stanja i budućnosti Bosne i Hercegovine.
Realnost i ime današnjeg entiteta
Što se tiče samog imena „Republika Srpska“ ono danas ne odgovara realnom stanju na terenu, bez obzira na prethodnu analizu koja bi trebala pokazati da je dosadašnja politika klana političara bosanskih Srba sve uradila da ime „Republika Srpska“ simbiozira sa negativnim civilizacijskim normama. Naime „Republika Srpska“ danas ne odražava ni njen bazni cilj „Da je to teritorija samo za Srbe“, jer danas je to teritorija u kojoj imaju prava samo „Srbi“ koji su po mjeri vladajućeg klana u tom entitetu. Tako da bi realnije bilo da dobije ime „Republika SNSD-a“ ili „SNSD-ova aparthejdska paradržava“ ili na kraju krajeva „Dodikistan“, iako glavne konce ne vuče više Milorad Dodik, nego struja onih koji su ga „lansirali“ u Predsjedništvo BiH, a da bi oni napravili lokalne teritorije po njihovoj mjeri.
Pokušaj da se „Republika Srpska“ preimenuje u „Republiku Bošnjaka, Hrvata i Srba“ ili nešto slično je kontraproduktivna, jer bi u tom slučaju pogodovala daljem divljanju velikosrpskog nacionalizma u institucijama entiteta. Ime „Bosanska Zapadna Srbija“ je možda prihvatljiv kompromis.
Ako političari bosanskih Srba u Parlamentu BiH ne mogu prihvatiti imena poput „Bosanska Zapadna Srbija“ ili „Bosanska Republika Srpska“, onda razlozi koje navodi SDA za inicijativu promjene imena manjeg BiH entiteta postaju potvrđeni, a time i inicijativa opravdana.
Konkluzija i pravni sistem BiH
U svakom slučaju manji entitet nije ni nakon 27 godina uspio da se integriše u savremena društvena kretanja ili da vlast djeluje na principima ljudskih prava i konvencija ugrađenih u Ustav BiH, te je inicijativa SDA pozitivna i upozoravajuća.
Jer svako dalje divljanje dovodi do većih posljedica, a u krajnosti i do situacije da će u manjem entitetu na kraju ostati samo SNSD-ova režimska birokratija, a koja će se na kraju obračunavati između sebe. I tako do konačnog iščezavanja, istorijski i socijalno, na neprirodan način organizovane paradržavne cjeline na teritoriji BiH.
Sigurno je da bi referendum o promjeni imena bio uspješan, ali isto tako sigurno je da bi većina građana u manjem entitetu bez ikakvih problema pristala na ime „Davidova Republika“.
Gledajući iz ugla Ustava BiH, ne postoje prepreke da se donese odluka o mogućnosti promjene naziva bilo čega u BiH.
Postoje legalne procedure u Parlamentu, ali isto tako postoje referendumi, a koji bi reflektirali želju većine građana BiH. Jer ni ime jednog entiteta u državi BiH ili nekoj drugoj nije ekskluzivno pravo jednog etnosa, nego svih njenih građana. I sam Ustav je podložan promjenama. I Ustavne odluke u BiH su više puta u obrazloženju naglasile potrebu da se i Ustav prilagođava opštim društvenim promjenama i okolnostima. Isto takvo obrazloženje stoji i u presudi Pilav od strane Evropskog suda koji je naglasio da je Daytonski Ustav proizvod jedne situacije i okolnosti, a koje danas više ne postoje, te je potrebno Ustav BiH uskladiti sa aktuelnim lokalnim, regionalnim i globalnim kretanjima u svijetu.
